تاریخچه ماساژ
ریشه کلمه ماساژ از منابع مختلف مشتق شده است. ریشه لاتین ماساژ و ریشه‌‌های یونانی ماسئین یا ماسو به معنای لمس، دست زدن، فشار دادن یا مالیدن می‌باشد. فعل فرانسوی ماسر نیز به معنای مالیدن آمده است. ریشه عربی مس یا مسح و ریشه سانسکریت مکه به عنوان فشار آرام ترجمه شده است.
ماساژ در شرق
اسناد تاریخی نشان می دهد ماساژ قدیمی ترین شکل درمان جسم و روح است. یکی از نخستین مراجع مکتوب در رابطه با ماساژ را می توان در کتاب طب سنتی چینی یافت که تاریخ آن به قبل از میلاد باز می گردد که در آن ماساژ ماهیچه ها و پوست از شایع ترین شیوه های درمان است. داستان ماساژ یا تاریخچه ماساژ درمانی به حدود ۲۷۰۰ سال قبل بر می گردد. در متن کتاب امپراتور زرد (کتاب مرجع طب داخلی چین)، برای درمان فلج و تب و لرز به ماساژ پوست و پا توصیه شده است.
با سیری در تاریخ متوجه می شویم که ماساژ در تمام ملل و با فرهنگ های مختلف مرسوم بوده و شاید دلیل رواج آن عامه پسند بودن آن نزد تمام مردم باشد. در گذشته مردم بدون اینکه از تأثیرات فیزیولوژیکی و درمانی ماساژ آگاهی داشته باشند از آن استفاده می کردند. برای نمونه در ضرب دیدگی ها اولین اقدام آنها تکان دادن و یا مالش عضو صدمه دیده بوده است.
در میان ملل و اقوامی که در گذشته از ماساژ به شکل وسیع تری استفاده می کردند میتوان از مصری ها، ایرانیان، یونانیان، چینی ها و ژاپنی ها نام برد و همین طور از بین دانشمندان و اطباء قدیمی که از تکنیک های ماساژ استفاده می کردند می توان به “بقراط” و “ابوعلی سینا” اشاره کرد. بقراط به نتایج سودمند مالش و ماساژ در تأمین و بازگرداندن نیروی عضلانی افراد ناتوان تا حدی پی برد و برای درمان بعضی از عوارض مفصلی و عضلانی از این روش ها استفاده نمود.
ماساژ از دیرباز به عنوان نوعی درمان مطرح بوده و مطالعات تاریخی نشان می‌دهد که مالش بدن در بین انسان های اولیه و تمدن های باستانی وجود داشته است. هندیان از ماساژ در ورزش‌های تنفسی استفاده می‌کردند. مصریان و ایرانیان نیز انواع مختلف ماساژ را جهت درمان بکار می‌بردند. نمونه های زیر بخشی از کاربردهای ماساژ در در زمان باستان نشان می دهد:
- بقراط (۴۶۰ – ۳۸۰ قبل از میلاد) از ماساژ آرام، بعد از جا انداختن شانه استفاده می‌کرد.
- ابوعلی سینا (۱۰۳۷ – ۹۸۰) ماساژ را برای پخش کردن مواد زائدی که در عضلات تشکیل شده توصیه می‌کردکه باعث رفع خستگی می‌شد.
ماساژ در غرب
تاریخچه ماساژ درمانی در تمدن غرب به ریشه های طب غربی در یونان باستان برمی گردد .۵۰۰ سال قبل از میلاد در یونان بقراط که او را پدر طب غربی می دانند، از ماساژ نیز برای درمان استفاده می کرد. بقراط گفته که: “یک پزشک باید در خیلی چیزها تجربه داشته باشد اما مطمئنا در مالش” او معتقد بود که ماساژ – همراه با هوای تازه، غذای خوب، حمام، موسیقی، استراحت، و بازدید دوستان – کلیدی برای درمان بیماری است.
در کتب پزشکی، ماساژ و تمرین درمانی یکسان آورده شده است ولی “کلین سوئدی” سعی کرد این دو را تفکیک کند. وی با انتشار کتاب جیبی مساژ در سال ۱۸۹۵ جدایی این دو را بیان کرد و گفت ماساژ تمرین درمانی نیست. در سال ۱۸۱۳ اولین کالج آموزش ماساژ در استکهلم تأسیس گردید و توسط دانشجویان این کالج ماساژ سوئدی به عنوان یک روش استاندارد به جهانیان شناسانده شد.
در سوئد ماساژ سوئدی بر اساس آناتومی و فیزیولوژی توسط یک فیزیولوژیست سوئدی، هنریک لینگ (۱۷۷۶-۱۸۳۹) با نام “پزشکی ژیمناستیک” ابداع شد. پزشکی ژیمناستیک شامل حرکات انجام شده توسط درمانگر بود که در دانشگاه استکهلم به ثبت رسید.
ماساژ سوئدی به عنوان “جنبش سوئدی درمان” در اروپا و شناخته شده و در سال ۱۸۵۸ به ایالات متحده آمد. امروز این ماساژ را به عنوان ماساژ سوئدی می شناسند که پایه و اساس انواع دیگر ماساژ غربی، از جمله ماساژ ورزشی، ماساژ بافت عمیق و ماساژ آروماتراپی است. روش مدرن از ماساژ سوئدی ازطریق مطالعه بر روی فیزیولوژی، ژیمناستیک، وبا اقتباس ازتکنیک های ماساژ چین، مصر، یونان، و روم ساخته شده است.
تا چند دهه پیش ماساژ در غرب به عنوان خدمات لوکس استفاده می شد که آن را فرانسویان از چین وارد اروپا کرده بودند. همچنان نیز ماساژ های زیبایی و لاغری و… زاییده تفکرات مصرف گرایی غرب است اما به هر حال میزان ورود و پیشرفت ماساژ شرق در غرب قابل توجه است.
بین سال های ۱۸۸۴ تا ۱۹۱۸ ماساژ به عرصه پزشکی و درمان پا گذاشت و این همزمان با شروع کار فیزیوتراپی بود. در سال ۱۹۰۰ “هوفا” کتاب خود به نام «تکنیک‌های ماساژ» را در آلمان به چاپ رسانید که هنوز هم اساس کلیه کتب درسی مرجع ماساژ به کار گرفته می‌شود.
سپس “دکتر منل” در سال ۱۹۱۷ کتاب خود به نام «درمان فیزیکی به وسیله حرکت درمانی پولاسیون و ماساژ» را نوشت. وی به طور مستمر در زمان حیاتش تا سال ۱۹۵۷ جهت آگاهی جامعه پزشکان با اهمیت و فواید ماساژ کوشش نمود.
از سال ۱۹۸۰ درمان با ماساژ به سرعت گسترش پیدا کرد و امروزه در صورتی که ماساژ به خوبی و با مهارت به کار گرفته شود به عنوان بخش مهمی در حفظ سلامتی و درمان مطرح می‌گردد. از سال ۱۹۹۳ ماساژ به عنوان سومین دسته از اشکال متعدد طب تکمیلی طبقه‌بندی شد. امروزه نیز از ماساژ با اهداف مختلف و به شکل وسیع و گسترده ای استفاده می کنند و به ویژه در درمان دردهای عضلانی و مفصلی جایگاه ویژه ای را نسبت به سایر روش های درمانی به خود اختصاص داده است. ماساژ همچنین در توانبخشی و بازتوانی بیماری های مختلف به شکل خاصی به کار می رود.
