معرفی ۵ گیاه دارویی ژاپنی از طب کامپو Kampo
اختصاصی مجله اسپا: کامپو Kampo در واقع مطالعۀ گیاهان دارویی مورد استفاده در طب سنتی چینی است که در درمان‌های گیاهی ژاپنی نیز رواج دارد. گرچه مقررات خاصی راجع به مطالعۀ داروهای سنتی در ژاپن وجود دارد اما کامپو همچنان از محبوبیت بالایی برخوردار است. از این رو تمام داروهای گیاهی که در کامپو وجود دارند در کنار رژیم غذایی مناسب و عادات صحیح زندگی می‌توانند برای شما شگفتی‌ساز باشند. از آنجا که در کامپو بیش از صد درمان گیاهی وجود دارد لیست زیر که تنها بخشی از این داروها و البته محبوب‌ترین آن‌هاست.
ریشۀ جینسینگ ژاپنی
معروف‌ترین نوع جینسینگ در دنیا متعلق به چین و از طبقۀ پاناکس (Panax) است. ریشۀ جینسینگ ژاپنی نیز زیرمجموعۀ پاناکس با نام گیاهشناسی Panacis Japonicus است. این گیاه در مردان به عنوان ماده ای نیروبخش استفاده میشود. علاوه بر این، جینسینگ دارای ترکیباتی است که علائم یائسگی در زنان را کاهش میدهد، ضمن آنکه قدرت اثربخشی انسولین را در افراد مبتلا به دیابت نوع دو افزایش میدهد. مطالعات اخیر نشان می‌دهند که فوتوکِمیکال (مواد شیمیایی موجود در گیاهان) موجود در جینسینگ ممکن است در تقویت حافظه نیز مؤثر باشند.
جوانۀ جو
جوانۀ جو یکی از مهمترین گیاهان در لیست کامپو است چراکه بیش از چندین قرن برای درمان افسردگی‌های خفیف در بزرگ‌سالان استفاده می‌شده است و در درمان‌های گیاهی ژاپنی از آن استفاده زیادی میشود. جوانۀ جو از خانوادۀ علف‌ها است و به دلیل مواد مغذی موجود در آن جزء حبوبات اصلی و مهم قرار دارد.
طبق برخی مطالعات در مورد خواص برگ‌های نورس جوانۀ جو و تأثیر ورزش بر سلامتی که در کانادا انجام شده است، جوانۀ جو به دلیل آنکه منبعی غنی از فیبر است برای کنترل سطح کلسترول خون بسیار مفید است. از طرفی به دلیل آنکه میزان پتاسیم موجود در آن (که ۶ برابر بیشتر از مقدار سدیم موجود در آن است) خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را نیز کاهش میدهد.
گینکو Ginko
Ginko یا Ginko Biloba نیز از یکی دیگر از گیاهان خاص در مجموعه درمان‌های گیاهی ژاپنی است که در کامپو استفاده میشود. عصارۀ گینکو قرن‌ها برای درمان شرایط خاصی استفاده می‌شده است. این گیاه که اصالتاً به آسیا و به ویژه به چین بازمی‌گردد، به دلیل خاصیت تقویت حافظه شهرت دارد. به همین دلیل عصارۀ گینکو به مولتی ویتامین‌های کودکان اضافه میشود و همچنین به عنوان مکملی برای جلوگیری از آلزایمر و زوال عقل در افراد سالخورده کاربرد دارد. علاوه بر این عصارۀ گینکو سرشار از آنتی اکسیدان‌هایی است که میتواند به عنوان داروی ضد سرطان عمل کرده و علائم پیری را کاهش دهد.
شیرین‌بیان Licorice
شیرین‌بیان یکی از گیاهانی است که امروزه برای ریشۀ آن کشت میشود. ریشۀ شیرین‌بیان میتواند به عنوان مادهای نیروبخش و همچنین به عنوان چای نیز مصرف شود. از آنجایی که ریشۀ شیرین‌بیان دارای مواد التیام‌بخش زیادی است که برای درمان بیماری‌های خاصی استفاده میشود در میان داروهای کامپو نقش برجسته‌ای دارد. از طرفی ریشۀ شیرین‌بیان به دلیل دارا بودن ترکیبات خلط آور در طب کامپو برای درمان تب خفیف، گلودرد و هرگونه مشکلات تنفسی استفاده میشود و چای آن شهرت جهانی دارد.
گیاه آشیتابا Ashitaba Plant
گیاه آشیتابا با نام علمی Angelina Keiskei یکی از گیاهان دارویی بومی ژاپن است که متعلق به خانوادۀ Apiaceae است که به گیاهانی مانند کرفس شباهت دارد به همین دلیل آشیتابا بیش از آنکه به عنوان یک گیاه دارویی شهرت داشته باشد به عنوان یک سبزی شناخته میشود و اغلب به شکل گلدانی یافت میشود و یکی از مهمترین عناصر درمان‌های گیاهی ژاپنی است.
هنگامی‌که صحبت از خواص گیاه آشیتابا به میان می‌آید هم ریشه و هم برگ‌های آن خواص بی‌نظیری برای درمان بیماری‌های ادراری، زخم معده، مشکلات کلیه، فشارخون بالا و آسم دارند. از طرفی این گیاه به دلیل دارا بودن ویتامین B12 و آنتی اکسیدان‌ها برای سیستم ایمنی بدن نیز بسیار مفید است.
ریواس چینی Chinese rhubarb
از آنجا که کامپو اصالتاً به چین بازمی‌گردد، برخی از گیاهان مورد استفاده در کامپو مانند ریواس چینی یا Rheum Palmatum چینی هستند. در طب کامپو ریواس چینی برای درمان بیماری ناشی از التهاب استفاده میشود چون این گیاه دارای خواص ضدالتهابی بسیار قوی است. علاوه بر این، ریواس چینی خاصیت آنتی باکتریال بسیار بالایی نیز دارد. درگذشته این گیاه برای جلوگیری از خونریزی و به عنوان ملین نیز استفاده می‌شده است.
پیچ امین‌الدولۀ ژاپنی Japanese Honeysukle
برخی گونه‌های پیچ امین‌الدوله و Lonicera Japonica بومی مناطق آسیایی ازجمله ژاپن، چین و کره هستند. استفاده از پیچ امین‌الدولۀ ژاپنی قرن‌ها به‌صورت سنتی در درمان‌های خانگی بیماری‌های نظیر تب خفیف، گلودرد، سردرد و حتی سرفه در میان آسیایی‌ها رواج داشته است. تمام قسمت‌های این گیاه از گل و برگ گرفته تا ریشه در طب کامپو کاربرد دارد، با این حال مهمترین قسمت آن برگ‌ها هستند که در درمان‌های گیاهی ژاپنی استفاده می‌شوند.
دانۀ هل سیاه Black Cardamom Seeds
دانۀ هل سیاه عمدتاً برای طعم دادن به غذا استفاده میشود و به طور گسترده در میان آسیایی‌ها کاربرد زیادی دارد. این دانه در طب کامپو نیز کاربرد فراوانی دارد. از فواید دانۀ هل سیاه به حفظ ایمنی بدن و بهبود متابولیسم آن، درمان تب خفیف و گلودرد میتوان اشاره کرد. بنابراین هر زمان احساس کردید که بیمار شده‌اید، خوردن سوپ مرغ با مقداری هل ممکن است مشکل شما را به صورت طبیعی و بدون نیاز به داروهای شیمیایی حل کند.
الیاف یا تراشه‌های بامبو
وقتی صحبت از بامبو به میان می‌آید همه به خوبی با خواص درمانی شاخه‌ها و حتی برگ‌های آن آشنا هستند؛ اما در مورد الیاف بامبو چطور؟
ژاپنی‌ها و چینی‌ها دریافتند که حتی الیاف یا تراشه‌های بامبو نیز خواص درمانی دارند و قرن‌ها این تراشه‌ها برای درمان مشکل افرادی که دچار بی‌خوابی بودند استفاده می‌شده و به عنوان یکی از انواع درمان‌های گیاهی ژاپنی که آرامش‌بخش است و برای درمان اضطراب و حالت تهوع مفید است استفاده می‌شده است.
برگ چای Tea Leaf
یکی از چای‌های معروف در ژاپن چای سبز است که معمولاً در قالب پودر ماچا Matcha یا چای سبز استفاده میشود. خواص درمانی چای سبز و پودر ماچا که مشابه آن است در جهان به خوبی شناخته شده است. چای سبز ژاپنی به دلیل دارا بودن خاصیت آنتی اکسیدانی درمانی قوی برای مقابله با بیماری‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محسوب میشود. حتی داروهای مدرن نیز از ترکیب چای سبز برای درمان سرطان بهره می‌گیرند. علاوه بر این، چای سبز همچنین سرشار از ویتامین E است که به داشتن پوستی سالم‌تر و جوان‌تر کمک می‌کند.
زنبق آبی ژاپنی Japanese Water Lily
اغلب مردم زنبق آبی را با نام نیلوفر آبی می‌شناسند اما این دو از گونه‌های متفاوتی هستند. اگر نیلوفر آبی را در گونۀ سوسن‌های آبی در نظر بگیریم، زنبق آبی ژاپنی از گونۀ نوفار Nuphar خواهد بود.
طبق برخی تحقیقات زنبق آبی ژاپنی ممکن است حاوی مقادیر زیادی تانین (نوعی اسید) Tannin و آلکالوید (مادهای قلیایی) Alkaloid باشد. این دو ترکیب بیولوژیک دارای خواص درمانی هستند که به جز در درمان‌های گیاهی ژاپنی، در داروهای مدرن نیز کاربرد دارند.
دانۀ کنجد
دانۀ کنجد قرن‌هاست به خاطر روغن آن و استفاده‌های دارویی شهرت دارد. نه تنها هندی‌ها بلکه چینی‌ها نیز از روغن کنجد به عنوان یک روش درمانی سنتی استفاده می‌کردند. از طرفی دانۀ کنجد در طب کامپو نیز به عنوان نوعی گیاه دارویی کاربرد دارد. کنجد سرشار از ویتامین E است و راه‌حلی عالی برای مقابله با برخی بیماری‌های پوستی محسوب میشود. با وجود آنتی اکسیدان‌های طبیعی و ویتامین K موجود در کنجد، این دانۀ روغنی برای تقویت نیز بسیار مفید است.
شیسو Shiso
شیسو Shiso یا پریل Perill یکی از گیاهان دارویی است که معمولاً در خانۀ ژاپنی‌ها و داخل گلدان یافت میشود و علت آن نیز آگاهی آن‌ها از تأثیر این گیاه در درمان برخی بیماری‌های خاص است.
از آنجایی که شیسو از خانوادۀ نعنا است میتوان حدس زد که چه طعم و بوی مطبوعی دارد. علاوه بر این، نام این گیاه از ترکیبات خاصی که در آن وجود دارد گرفته شده است. یکی از این ترکیبات شیسونین Shisonin است که در واقع نوعی آنتی اکسیدان قوی است که میتواند از برخی بیماری‌های مزمن مانند سرطان و دژنراسیون ماکولا Degenerations Macular (شایع‌ترین علت نابینایی در جهان) جلوگیری کند.
واسابی Wasabi
واسابی در واقع به نوعی یکی از غذاهای مهم ژاپنی‌ها و یکی از اساسی‌ترین گیاهان مورد استفاده در طب کامپو یا درمان‌های گیاهی ژاپنی است. واسابی یکی از گیاهان بومی ژاپن بوده و بسیار گران‌قیمت است. یکی از خواص واسابی خاصیت آنتی باکتریایی آن است به همین دلیل برای کاهش خطر مسمومیت غذایی ناشی از مصرف ماهی خام در کنار سوشی یا ساشیمی (هردو نوعی غذای ژاپنی هستند که با ماهی خام درست می‌شوند.) سرو میشود.
از طرفی واسابی منبعی غنی از ویتامین C است که میتواند قدرت ایمنی بدن را تقویت کند. با وجود این امروزه واسابی یکی از گران‌ترین گیاهان دارویی در ژاپن است و این در حالی است که در حال حاضر محصولات مصنوعی در ژاپن مصرف بالایی دارند.
میتسوبا Mitsuba
میتسوبا در واقع یکی از انواع مختلف جعفری است که با عنوان جعفری ژاپنی نیز شناخته میشود. هرچند این گیاه گاهی مصرف دارویی دارد اما مانند انواع مختلف جعفری نوعی گیاه است که به عنوان چاشنی غذا استفاده میشود و در ژاپن نوعی سبزی محسوب میشود چراکه برگ‌ها و ریشه‌های آن به عنوان سبزیجات پخته استفاده می‌شوند و جوانه‌های آن با به صورت مخلوط با سالاد سبزیجات مصرف میشود.
ارزش غذایی میتسوبا
میتسوبا حاوی مقادیر مختلفی از پروتئین، کربوهیدات، فیبر رژیمی و ویتامین‌های,B6,B2,B1,C,K,E,A نیاسین، فولاد، اسید پانتوتنیک، بیوتین و مقادیر متفاوت از مواد معدنی نظیر سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، فسفر، آهن، فلز روی، فلز مس، منگنز، ید، سلنیوم است.
خواص درمانی میتسوبا
در این بخش به اختصار به برخی خواص درمانی میتسوبا می‌پردازیم:
- تقویت‌کنندۀ طبیعی ایمنی بدن
- سرشار از آنتی اکسیدان‌ها
- ممانعت از توسعۀ سلول‌های سرطانی
- تقویت جریان خون سالم
- کمک به کنترل فشارخون
- عالی برای سلامتی قلب
- دارای اثر آرامبخش برای تقویت سیستم عصبی
- کمک به بهبود عضلات منقبض‌شده
- تقویت استخوان‌ها
- مبارزه با پوکی استخوان
- جلوگیری از شکستن استخوان‌ها
- تسکین سرماخوردگی
- درمان طبیعی گلودرد
- درمان طبیعی استرس
البته ذکر این نکته ضروری است که در کنار تمام فواید این گیاه مصرف بیش از حد آن نیز ممکن است سبب مسمومیت و سایر مشکلات شود.
دانۀ لوتوس یا دانۀ گل لالۀ مردابی Lotus seed
دانۀ لوتوس بومی هند بوده و از خانوادۀ گل زنبق ژاپنی است. در برخی فرهنگ‌ها به عنوان سبزی شناخته میشود. در چین و ژاپن برگ، ساقه، ریشه و دانه‌های آن به عنوان مواد اولیه غذایی سنتی فروخته میشود. دانه‌های لوتوس همچنین به عنوان یک میان وعدۀ مغذی شناخته میشود که حاوی پروتئین، کلسیم، فسفر منگنز، آهن و پتاسیم است. آنتی اکسیدان‌های موجود دردانه‌های لوتوس در کاهش عوارض افرایش سن بسیار مفید هستند و به مبارزه با التهاب کمک میکنند.
از دانه‌های لوتوس در داروهای چینی برای درمان مشکلات قلبی و کلیوی استفاده میشود. این ماده همچنین دارای خاصیت آرام‌بخشی است و به حل مشکل بی‌خوابی و اسهال کمک می‌کند. یک اُنس از دانه‌های لوتوس خام میتواند به عنوان یک میان وعدۀ کم‌چرب و فاقد کلسترول مصرف شود.
خواص درمانی لوتوس
برخی از خواص درمانی لوتوس عبارت‌اند از:
- خاصیت ضد پیری
- جلوگیری از التهاب
- کمک به کلیه
- درمان اسهال
- درمان بی‌خوابی
- کاهش فشارخون
- درمان برخی مشکلات ادراری
- درمان برخی مشکلات جنسی
- حاوی تأثیرات آرامبخش
- مفید برای بافت لثه
- کاهش بیماری‌های قلبی
- کمک به کاهش وزن
- کمک به بهبود وضعیت پوست
- کاهش مشکل پوسته‌پوسته شدن پوست
هرچند هیچ عارضۀ ثابت‌شده‌ای در مورد دانۀ لوتوس وجود ندارد اما مصرف آن به افراد زیر توصیه نمی‌شود:
- افرادی که دچار مشکلات معده و یبوست هستند.
- افرادی که به ضعف فیزیکی و مشکلات طحال دچار هستند.
- دانه‌های لوتوس دارای خاصیت ضد اسهال هستند پس اگر پس از آن دچار یبوست یا سوءهاضمه شدید مصرف آن را ادامه ندهید.
- زنان باردار
- بیماران تحت درمان برای مشکل کلسترول و بیماری‌های روحی باید از مصرف این ماده خودداری کنند.
- بیمارانی که تحت درمان با داروهای ضدآرتیمی (داروهایی که برای درمان نامنظمی ضربان قلب استفاده میشود.) باید قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنند.
- بیماران دیابتی که انسولین مصرف میکنند زیرا دانۀ لوتوس سطح قند خون را کاهش میدهد.
اگر به این مقاله علاقه‌مند بوده‌اید، شاید مقاله زیر نیز برای شما جذاب باشد:
درود، خسته نباشید😊🌺
سپاس فراوان از اطلاعات مفید و خوب تون، ازشون خیلی استفاده کردم🤩💖🙏🏻🌈