پاهای ما نقشی اساسی را در تنظیم دمای بدن ما ایفا میکنند. همین امر مسئلهی مراقبت از پا را برای ما حیاتی میکند. درست مثل دستهایمان، پاها نیز سطح گستردهای داشته و دارای رگهای خونی متعددی هستند. این رگها میتوانند منبسط شده و جریان خون بیشتری را از خود عبور دهند؛ اتفاقی که باعث آزاد شدن گرمای بیشتری نیز در سطح پاهایمان میشود.
پاهای ما جزو اندامهای انتهایی ما به حساب میآیند و دارای ماهیچههای کمتری برای تولید گرما هستند. این امر به آنها اجازه میدهد در فصل گرما به راحتی خنک شوند و دمای خود را کاهش دهند. اما در فصل سرد اگر بیش از حد سرد شوند، گیرندههای درد در بدنمان تحریک شده و ما احساس ناراحتی میکنیم. برای همین در جهت مراقبت از پا، که همان مراقبت از بدن است، لازم است به گرم نگه داشتن پا دقت کنیم. در این مقاله سعی بر آن بوده است تا ابتدا فواید گرم نگه داشتن پاها را برشمرده و در آخر نیز روشهایی برای مراقبت از پا و گرم نگه داشتن آن ذکر کنیم.
شما نیز احتمالا شنیده اید که بیشتر حرارت از بالای سر انسان خارج میشود. در حالیکه این موضوع کاملا صحت ندارد. ما دقیقا همان گرمایی را از سرمان از دست میدهیم که از دستها و پاهایمان. بنابراین همانقدر که پوشیدن کلاه در فصل سرما مهم است، پوشیدن دستکش و جوراب مناسب نیز به گرم نگه داشتن بدن ما کمک میکند.
سرد بودن دائمی پاها نشانه چیست؟
ریشه و علت اصلی سرد بودن دائمی پاها میتواند یک نوع بیماری خاص باشد. انسانها تحت شرایطی خاص ممکن است احساس سردی دائمی در پاهای خود داشته باشند. در ادامه به ذکر برخی از این شرایط میپردازیم:
آنمیا (کم خونی)
این بیماری وقتی رخ میدهد که فرد گلبولهای قرمز کافی برای انتقال اکسیژن به همه جای بدن نداشته باشد. از نشانههای معمول این بیماری، خستگی، ضعف و دست و پای سرد است.
دیابت
گاهی اوقات، دیابت در فرد باعث میشود وی از نوروپاتی موضعی نیز رنج ببرد. در چنین شرایطی فرد در یکی از پاهایش یا در هردو تای آنها، درد مداوم حس میکند. گاهی نیز در این موضع دچار بی حسی میشود. مراقبت از پا و گرم نگه داشتن آن، به تقویت گردش خون و کاهش درد در فردی که بیماریهایی از این دست دارد کمک میکند.
لوپوس
لوپوس سیستمی، میتواند منجر به سرد شدن دائمی دست و پاها شود. فردی که از بیماری لوپوس رنج میبرد، رگ های خونیاش مورد حمله پی در پی قرار گرفته و کاهش قطر میدهند؛ این امر باعث میشود تا گردش خون ضعیف شده و دست و پاها اولین قربانی این گردش خون ضعیف هستند.
بیماری سندروم رینود
این بیماری باعث میشود تا عروق و رگهای فرد به سرما واکنش شدید نشان دهند. سندروم رینود حدود ۲۰ درصد از خانمها را تحت تاثیر خود قرار میدهد. این عارضه ممکن است باعث شود دستها بی حس شوند، این احتمال نیز وجود دارد که این بیماری باعث ایجاد خراش و زخم روی انگشتان شود.
سرد شدن پاها چه مشکلاتی برای ما به وجود میآورد؟
عدم مراقبت از پا و سرد بودن دائمی آن مشکلات فیزیکی و روانی متعددی به وجود میآورد. از جمله این مشکلات عبارت است از:
اخلال در خواب
گرم نگه نداشتن پا، میتواند موجب اخلال در خواب شود؛ اگر پاهای ما گرمای زیادی از دست بدهند، حس سرما و ناراحتی، نه تنها در پاها بلکه در تمام بدن، باعث میشود به سختی به خواب برویم. در حالی که گرم کردن پا به کمک جوراب یا شستن پاها با آب گرم قبل از خواب، کمک میکند به خوابی راحت و عمیق فرو رویم.
سرمازدگی پاها
اگر پاهایتان را برای مدتی طولانی در شرایط ناسالم و سرد قرار دهید، آنها را دچار سرمازدگی میکنید. سرمازدگی پاها موجب ایجاد زخمها و جراحات در ناحیه پا میشود. این اتفاق بیشتر برای افرادی میافتد که بدون داشتن جوراب و کفش مناسب به پیادهروی یا کوهنوردی در فصول سرد سال میروند. و یا افرادی که در سواحل و دریاها کار میکنند و دائما پاهایشان خیس میشود. چنین افرادی باید در مراقبت از پای خود اهتمام زیادی بورزند، چرا که اگر این زخمها و جراحات مداوا نشوند و این شرایط ادامه یابد، ممکن است فرد مجبور به قطع عضو شود.
یخ زدگی
یخ زدگی هنگامی اتفاق میافتد که سرمای زیاد به بافت پا آسیب بزند و تخریب سلولی رخ دهد. همچنین وقتی جریان خون در پا و انگشتان پا برای مدتی محدود و یا حتی متوقف میشود، ممکن است یخ زدگی رخ دهد. این امر موجب میشود سلولهای پوستی یخ بزنند واز بین بروند. در اصطلاح میگوییم سلولهای مرده اند. یخ زدگی در سطوح ضعیفتر به شکل خارش و سوزش خود را نشان میدهد. در حالی که سطوح حادتر این عارضه میتواند باعث آسیبهای شدیدتر در ناحیه پا شود و یا حتی ممکن است فرد مجبور شود شست خود یا سایر انگشتان پا را در اثر این عارضه از دست بدهد. این عارضه ممکن است بیشتر برای اسکیبازان و کوهنوردان رخ دهد. یا تمام افرادی که برای مدتی طولانی در هواهای خیلی سرد کار یا ورزش میکنند و لباس و کفش مناسب به همراه ندارند.
چیلبلین
چیلبلین نیز عارضه دیگریست که میتواند در اثر گرم نگه نداشتن پاها رخ دهد. این عارضه را با نام “پرنیو” نیز میشناسند. چیلبلین باعث التهاب رگهای خونی در معرض سرما میشود که میتواند باعث تاول، ورم، جراحات پوستی و احساس سوزش و خارش در پاها شود. گفتنیست که این امر تنها به پاها محدود نبوده و به دستها نیز آسیب میزند. و اگر به درستی درمان نشود، صدمات جدی به جای میگذارد. اما با مراقبت از پا و پوشیدن کفش و جوراب گرم، و استفاده از لوسیونهای مناسب میتوان چیلبلین را به راحتی درمان کرد.
اهمیت مراقبت از پا و گرم نگه داشتن آن
دانشمندان عقیده دارند که پاها به تمامی اعضای بدن مرتبط هستند. چرا که قسمت انتهایی ۷۲هزار رگ، که هرکدام مرتبط به اندامی خاص هستند، در پاهای ما وجود دارد. به همین خاطر است که شستشوی پا با آب گرم، به کل بدن ما حس خوبی میدهد.
از فواید فیزیکی گرم نگه داشتن پا زیاد گفتیم. وقت آن است که به جنبه روانی این موضوع نیز نگاه کنیم. بله درست است، مراقبت از پا در کاهش استرس و داشتن احساس راحتی مهم است. مهمتر از آن، وقتی به جای پا، یک جفت یخ زیر میز خود دارید، قطعا تمرکز کردن بر کار برایتان سختتر است. پاهای سرد بر کیفیت زندگی شما اثر میگذارد!
اما پاهای گرم به شما حس امنیت و راحتی میدهد. شاید بیرون هوا سرد باشد، اما این موضوع به حس گرمی و راحتی شما ضربه ای نمیزند.
روشهایی برای گرم نگه داشتن پاها
از فواید گرم نگه داشتن پا گفتیم. سوالی که مطرح میشود این است که چگونه باید در مراقبت از پا کوشید و آن را گرم نگه داشت. روشهای متعددی برای این کار وجود دارد که ما در این مقاله به ذکر مختصر چند روش بسنده میکنیم.
قرار دادن پاها در تشت آب گرم
همانطور که قبلا ذکر شد، بدیهیست که این عمل باعث کاهش استرس و آرامش میشود. اما علاوه بر آن، این کار فواید متعدد دیگری نیز دارد. برای مثال میتواند با تقویت سیستم ایمنی بدن، از بیماریهای شایع فصل سرما مثل تب و سرماخوردگی جلوگیری کند. چرا که در طی این فرایند فعالیت گلبولهای سفید افزایش مییابد. همچنین میتوان با این کار گرفتگیهای عضلانی را نیز درمان کرد؛ چرا که با قرار دادن پاها در تشت آب گرم، دمای کلی خون و به تبع آن دمای کلی بدن بالا میرود. گرم کردن پاها به این وسیله، خستگی شما را بعد از یک روز کاری طولانی به در میکند. شاید این گفته کمی متناقض به نظر برسد اما طبق مطالعات درست است: گرم نگه داشتن پاها به وسیله تشت آب گرم سطح انرژی فرد را بالا میبرد، در عین حال که فشار عصبی و استرس را نیز کاهش میدهد.
همچنین شایان ذکر است که قرار دادن پاها در آب گرم قبل خواب شبانه، به داشتن خوابی آرام و راحت کمک میکند، چرا که این امر باعث گشاد شدن رگهای خونی و بهبود گردش خون در سراسر بدن میشود و از این طریق خستگی و نگرانی را کاهش داده و فرد را به خوابی عمیق فرو میبرد.
و در نهایت نباید جنبهی ظاهری گرم نگه داشتن پاها از این طریق را فراموش کرد: هر کس که تا به حال برای پدیکور به آرایشگاهها و اسپاهای درمانی مراجعه کرده است میداند که مهمترین مرحله در این فرایند قرار دادن پاها در آب گرم است. با مراقبت از پا به این روش، مشکلات رایج پوستی پا همچون ترک، خشکی پوست و میخچه از بین میرود و لطافت به پاها باز میگردد.
البته گفتنیست اگر دچار بیماریهایی همچون فشار خون پایین و یا مشکلات قلبی مبتلا هستید، از گرم کردن پاها به این روش پرهیز کنید چرا که ممکن است انجام این کار برایتان به احساس سبکی سر و حتی غش منجر شود.
پوشیدن جوراب هنگام خواب
پژوهشها حاکی از آن است که مراقبت از پا با پوشیدن جوراب هنگام خواب و گرم نگه داشتن آن، باعث انبساط و گشاد شدن رگهای خونی میشود. این امر زمان مناسب برای خواب را به مغز خبر میدهد. به همین دلیل است که در مطالعات مشاهده میشود افرادی که پاهای خود را با پوشیدن جوراب مناسب گرم نگه میدارند، زودتر به خواب میروند.
افرادی که دچار سندروم رینود هستند، سلولهای خونی حساسی دارند که به سرمای هوا واکنش شدید نشان میدهد. این افراد با پوشیدن جوراب در هنگام خواب میتوانند از حمله رینودی جلوگیری کنند.
همچنین پوشیدن جوراب، نه تنها در هنگام خواب بلکه در تمام اوقات روز، به حفظ رطوبت طبیعی پاها و جلوگیری از ترک خوردن و خشکی پوست کمک میکند. (به خصوص وقتی که قبل از جوراب پوشیدن از مقداری مرطوب کننده نیز استفاده کنید.)
البته ناگفته نماند که باید قبل از جوراب پوشیدن پاها را شست. در غیر این صورت فرد ممکن است دچار حساسیت، مشکلات قارچی و باکتریایی شود. همچنین باید جورابی که به پا میکنید به قدر کافی راحت باشد؛ چرا که پوشیدن جوراب تنگ در بلند مدت میتواند در روند خون رسانی اختلال ایجاد کند.
پوشیدن کفشی که کمتر جریان هوا را از خود عبور دهد
بسیاری از ورزشکاران کفشهایی میپوشند که روی آنها روزنههای کوچکی برای جریان یافتن هوا تعبیه شده است، اما این نوع کفشها برای هوای سرد و بارندگی در زمستان خوب نیستند. در چنین شرایطی پوشیدن بوت به جای چنین کفشهایی توصیه میشود. البته بهتر است این بوتها از جنس چرم باشند و در عین مقاومت بالا در برابر سرما و رطوبت، انعطاف کافی را برای ورزش از خود نشان دهند.
در هنگام پیاده روی، سریعتر راه بروید!
دقایق اول با سرعتی آرام پیاده روی را آغاز کنید اما به مرور سرعتتان را بیشتر کنید یا مسیری پر فراز و نشیب را برای پیاده روی انتخاب کنید تا ضربان قلب را افزایش دهید. این کار کمک میکند جریان خون در بدن افزایش یابد و پاها گرم بماند.
همانگونه که گفته شد، با رعایت تنها چند نکته و مراقبت از پاها میتوان گامی بزرگ در جهت حفظ سلامت کلی بدن برداشت؛ همانطور که بارها شنیده ایم: “پا قلب دوم انسان است.”