رفلکسولوژی ماساژ
رفلکسولوژی ماساژ روش درمانی برای کاهش استرس، درد و یا درمان بیماری‌های مختلف در بدن است که امروزه در طب پذیرفته شده و کاربرد‌های فراوانی دارد. این روش درمانی با اعتقاد به اینکه هر ناحیه از دست، پا و یا گوش به یکی از ارگان‌های داخلی بدن مرتبط است، با اعمال مقادیر متفاوتی فشار روی این نواحی تلاش می‌کند تا کانال‌های انرژی را باز کرده و منجر به جریان یافتن انرژی حیاتی در بدن شود. جریان یافتن انرژی حیاتی در بدن به درمان بیماری قسمت مربوطه کمک می‌کند.
رفلکسولوژی چیست ؟
رفلکسولوژی یا به عبارت دیگر انعکاس درمانی گونه‌ای از ماساژ درمانی است که شامل اعمال کردن مقادیر مختلفی از فشار به پاها، دست‌ها و گوش‌ها می‌باشد. نظریه اصلی در مورد رفلکسولوژی ماساژ بر این اساس استوار است که قسمت‌های مذکور، محل قرارگیری نواحی به نام رفلکس است. نواحی رفلکس از طریق کانال‌های مخصوص، انرژی را به تمام نقاط مختلف بدن منتقل می‌کنند. درمانگر‌هایی که به این نوع از ماساژ تسلط دارند را، رفلکسولوژیست می‌نامند. رفلکسولوژیست‌ها در حقیقت با اعمال فشار بر نواحی مذکور، مسیرهای مسدود برای گذر انرژی را باز کرده و اجازه می‌دهند انرژی در سراسر بدن جریان یابد.
رفلکسولوژی چطور کار می کند ؟
دیدگاه‌های مختلفی درباره اینکه رفلکسولوژی چطور کار می‌کند، وجود دارد. در این قسمت چند دیدگاه متفاوت در این باره را با هم بررسی می‌کنیم.
دیدگاه طب باستانی چین
ریشه‌های این روش درمانی یعنی رفلکسولوژی به اعصار قدیم در مصر باستان و چین باز می‌گردد. البته چینی‌ها هنوز نیز به این روش اعتقاد داشته و از آن برای درمان درد و تسکین اعصاب استفاده می‌کنند.
رفلکسولوژی در دیدگاه طب باستانی چین مبتنی بر جریان یافتن انرژی حیاتی در بدن است زیرا چینی‌ها عقیده دارند هنگامی که شخصی بیمار می‌شود و یا به علل گوناگون دچار استرس می‌شود ،انرژی حیاتی در بدن او به سکون رسیده و جریان نمی‌یابد و همین امر سبب افزایش انرژی منفی در بدن، کرختی، تشدید بیماری و … می‌شود. طب باستانی این کشور بر این باور است که رفلکسولوژی با کمک به جریان یافتن انرژی حیاتی در بدن، به حفظ تعادل انرژی کمک می‌کند و از این طریق امراض گوناگون از بدن دور می‌شوند.
در باور‌های این طب قدیمی هر قسمت مختلف از بدن نیاز به مقدار متفاوتی فشار دارد و رفلکسولوژیست‌ها بنا بر این باور، برای انجام رفلکسولوژی ماساژ فشارهای مختلفی بر نواحی دست، پا و گوش وارد می‌کنند.
رفلکسولوژی از دیدگاه علمی
در سال‌های ۱۹۸۰ میلادی، دانشمندان بریتانیایی کشف کردند که سلول‌های عصبی بدن با پوست و دیگر ارگان‌های داخلی در ارتباط اند. همچنین آن‌ها دریافتند که این سلول‌های عصبی همواره نسبت به عوامل خارجی که بر بدن اثر می‌کنند(مانند فشار) واکنش نشان می‌دهند. در طی این تحقیقات و با پیشرفت روز افزون علم، ثابت شد که این فشار وارده به بهبود گردش خون و انتقال انرژی کمک بسزایی می‌کند.
مزایای رفلکسولوژی
بر اساس عقیده کسانی که در این شاخه از ماساژ فعالیت می‌کنند، رفلکسولوژی ماساژ مزایای بی‌شماری برای سلامتی بدن دارد که البته فقط تعداد کمی از آن‌ها از نظر علمی اثبات شده است.
از جمله مواردی که در اثر رفلکسولوژی در علم به اثبات رسیده‌اند، می‌توان موارد روبرو را نام برد: کاهش میزان استرس و عصبانیت، کاهش درد، افزایش کیفیت خواب، ارتقای وضعیت عمومی بدن
علاوه بر موارد فوق، کسانی که تحت درمان این ماساژ قرار گرفته‌اند، به طور مشترک عقیده دارند که رفلکسولوژی ماساژ به موارد زیر نیز کمک می‌کند :
- غلبه بر سرماخوردگی و عفونت‌ها
- برطرف کردن مشکل سینوزیت‌های چرک کرده
- برقراری تعادل هورمونی در بدن
- کاهش درد‌های ناشی از آرتروز
- بهبود مشکلات عصبی در رفتار و خلق و خو
- کاهش سردردهای تنشی و میگرن
- بهبود اختلالات گوارشی
- بهبود بی‌خوابی و بدخوابی
- بهبود اختلالات قاعدگی مانند سندرم قبل از قاعدگی
علاوه بر تمام این موارد رفلکسولوژی برای مراقبت‌های بعد از عمل به صورتی که نقش تسکین‌دهنده درد را داشته باشد نیز مفید است. بررسی‌های علمی انجام شده در سال ۲۰۱۵ نشان داد که رفلکسولوژی برای تسکین درد بعد از شیمی درمانی یا درد ناشی از جراحی کارایی دارد.
یک جلسه رفلکسولوژی
یک جلسه رفلکسولوژی به‌طور معمول بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد. اولین مرحله از انجام این ماساژ پر کردن فرمی است که در آن اطلاعات پزشکی و تاریخچه سلامت و بهداشت شما در آن وجود دارد. در این فرم باید نسبت به سبک زندگی خود، عادت‌های غذایی و خلق و خویتان توضیحاتی بنویسید. رفلکسولوژیت از این اطلاعات برای شخصی‌سازی درمان شما استفاده می‌کند.
پس از پر کردن فرم به اتاق ماساژ هدایت می‌شود. در این مرحله از شما می‌خواهند کفش و جوراب خود را در آورده و روی تخت ماساژ دراز بکشید. رفلکسولوژیست پاهای شما را ارزیابی می‌کند و نقاط مختلفی را برای شناسایی حساسیت یا تنش، تحریک می‌کند. این کار صرفا برای آزمودن میزان واکنش و مقاومت بدن شما نسبت به عوامل خارجی مانند فشار است.
پس از این مرحله، رفلکسولوژیست از حرکات تند و سریع ماساژ برای گرم کردن دست و پاهای شما استفاده می‌کند. هنگامی که بدن شما برای دریافت رفلکسولوژی ماساژ آماده شد، درمانگر شروع به اعمال مقادیر مختلفی فشار بر روی دست‌ها و پاها می‌کند. میزان این مقادیر مختلف فشار براساس تکنیک‌های رفلکسولوژی تعیین می‌شود. در حین اعمال این مقادیر فشار ممکن است رفلکسولوژیست از روغن یا لوسیون استفاده کند. اگر به هر نوع روغن یا لوسیونی حساسیت دارید، باید درمانگر خود را پیش از استفاده مطلع کنید. همچنین درمانگر در رفلکسولوژی ماساژ می‌تواند از برخی وسایل جانبی مانند توپ و برس استفاده کند. پس از پایان درمان می‌توانید مناطقی از بدن که مرطوب یا چرب شده‌اند را بشورید. رفلکسولوژیست‌ها برای انجام این کار باید به طور متوسط ۲۰۰ ساعت آموزش ببینند.
آیا رفلکسولوژی قابل اطمینان است ؟
به طور کلی رفلکسولوژی حتی برای افرادی که به‌طور کامل در شرایط جسمانی مناسب و سالم قرار دارند نیز بسیار مفید است. از آنجا که این ماساژ علاوه بر کاهش درد و استرس برای آرامش بدن نیز مفید است، پس ارزش آن را دارد که دست به امتحان رفلکسولوژی ماساژ بزنید.
با اینحال اگر بیماری‌های زیر را دارید، بهتر است پیش از انجام رفلکسولوژی با پزشک خود در این باره صحبت کنید :
- لخته شدن خون یا التهاب خونی در پا
- نقرس
- زخم پا
- عفونت‌های قارچی روی پا
- صرع
- مشکلات تیروئید
- تعداد پلاکت خونی کم یا سایر مشکلات خون که در این صورت با کوچکترین فشاری، بدن شما کبود شده و خونریزی می‌کند
در صورت وجود هر یک از موارد فوق، باز هم می‌توان رفلکسولوژی ماساژ را امتحان کرد اما باید پیش از آن ماساژور خود را از این مشکلات آگاه کرده تا احتیاط لازم را به عمل آورد. همچنین باید اطمینان حاصل کنید که ماساژور شما تخصص کافی برای انجام ماساژ در این شرایط را دارد.
تفاوت رفلکسولوژی با ماساژ پا
از آنجا که در هردو مورد ماساژ پا و رفلکسولوژی ماساژ، شخص دریافت کننده ماساژ احساس آرامش می‌کند و حس خوبی دارد، شاید گمان کنید که این دو تفاوتی باهم ندارند اما دقت کنید که در رفلکسولوژی، فشار ماساژ به طور ویژه به مناطقی وارد می‌شود که هرکدام از این مناطق مربوط به یک ارگان داخلی از بدن بوده و در اصل این کار با هدف گرفتن یک پاسخ درمانی از آن عضو انجام می‌شود. درحالیکه یک متخصص ماساژ درمانی، ماساژ پا را با این هدف انجام می‌دهد که با بهبود گردش خون، درد و صدمات پا را التیام دهد.
دقت کنید که در رفلکسولوژی فشاری که بر پا و دست وارد می‌شود، قوی‌تر از فشار معمول در ماساژ است اما با اینحال رفلکسولوژی ماساژ نباید دردناک باشد و اگر در طی انجام این روش ماساژ درمانی احساس ناراحتی کردید حتما با رفلکسولوژیست خود در میان بگذارید.
رفلکسولوژی پا چیست؟
همانطور که در عکس پایین مشاهده می‌کنید، کل بدن به صورت هولوگرافیک بر روی کف پا انسان منعکس می‌شود. چشم‌ها و سر که در قسمت بالایی بدن قرار دارد، در پاها نیز روی انگشت‌ها یعنی در بالاترین ناحیه تصویر می‌شود. ستون فقرات انسان که در میانه بدن قرار دارد، روی پاها نیز در کف پا در قسمت میانی قرار می‌گیرد.
کبد انسان در سمت راست قفسه سینه و بالای شکم قرار دارد پس در تصویری از بدن که روی پا منعکس شده است نیز، کبد در قسمت جانبی پای سمت راست قرار می‌گیرد. طحال انسان در سمت چپ بدن و در زیر دنده‌ها قرار دارد و به همین دلیل قسمت جانبی پای چپ نشان‌دهنده طحال انسان است.
به همین منوال، قسمت تحتانی کمر، مثانه، دستگاه تناسلی و اندام تحتانی به سمت پاشنه پا قرار دارند.
و در نهایت کلیه‌ها که در قسمت میانی بدن قرار دارند، در این تصویر نیز در وسط کف پا قرار می‌گیرند. رفلکسولوژی ماساژ در این قسمت به از بین بردن سرگیجه، بی‌خوابی و یا سردرد کمک می‌کند. علاوه بر این، این نقطه از بدن محل اصلی اتصال بدن انسان با زمین است یعنی بدین صورت که انرژی از بدن انسان به سمت زمین و از سمت زمین به بدن انسان از این ناحیه منتقل می‌شود.
اصول رفلکسولوژی پا
رفلکسولوژی پا یک نیروی درمانی باورنکردنی است که می‌تواند به درمان و کاهش سردرد، بی‌خوابی، خستگی مزمن، سرگیجه و برخی از بیماری‌های داخلی مانند بیماری‌های کبد، کلیه و بیماری‌های قلبی کمک کند.
اگر از تکنیک‌های مناسب رفلکسولوژی برای پا استفاده کنید، از تجربه لذت‌بخش دریافت آرامش در این روش درمانی نیز بهره می‌برید.
برخی اصول مهم برای انجام یک رفلکسولوژی ماساژ خوب
قبل از انجام رفلکسولوژی مطمئن شوید که دستان شما تمیز است و ناخن‌هایتان علاوه بر مرتب بودن، سطح تیز یا شکننده ندارند.
از آنجا که پاها به لمس سبک یا کشیده‌شدن مسواک بسیار حساس هستند و خیلی از افراد با انجام این کار، احساس قلقلک می‌کنند، پس بهتر است در وارد کردن فشار دقت کافی را به عمل آورید تا اشتباها به جای انجام رفلکسولوژی ماساژ روی پا، دست به تحریک سلول‌های عصبی پا نزنید. همچنین پاها به علت دارا بودن رشته‌های عصبی حرکتی در برخی نقاط بسیار آسیب‌پذیر هستند. اطمینان حاصل کنید که فشار را به صورت ملایم و در حد اعتدالی که برای رفلکسولوژی مناسب است، اعمال می‌کنید. رمز اصلی رفلکسولوژی ماساژ رعایت حد اعتدال در اعمال فشار بر هر نقطه است.
آموزش رفلکسولوژی پا
مرحله اول
رفلکسولوژی پا را پس از انجام اصول اولیه‌ای که در بالا ذکر کردیم، با ماساژ دادن تمام ناخن‌ها و اطراف خارجی پا شروع کنید. با انجام اینکار تمام رباط‌ها و اعصاب موجود در پا را آماده می‌کنید تا به مراتب میزان فشار بر پا را افزایش دهید.
مرحله دوم
شروع فرآیند رفلکسولوژی ماساژ پا با اعمال لوسیون روی پاها همراه است. این امر اجباری نیست، اما معمولا توصیه می‌شود که از کرم یا لوسیون استفاده کنید زیرا بیشتر پاها دارای درجه‌ای از حساسیت نسبت به لمس هستند و لوسیون می‌تواند به کاهش حساسیت و کاهش اصطکاک بین دست درمانگر و پای دریافت کننده ماساژ کمک کند.
لوسیون را قبل از اعمال به پاها، با مالیدن بین دستان خود کمی گرم کنید.
مرحله سوم
پس از گرم کردن لوسیون، در این مرحله به آرامی از مچ پا شروع کرده و در حالیکه دست خود را به سمت انگشتان پا می‌کشید، لوسیون را در طول این ناحیه اعمال کنید. این حرکت را چند بار تکرار کنید. پس از آنکه در این ناحیه از پا احساس گرمی و گردش خون کردید شست دست خود را روی کف پا گذاشته و مابقی انگشتان را روی سطح بالایی پا قرار دهید. به آرامی شروع به حرکت دادن انگشت شست خود کنید. بدین صورت که این انگشت را از کف پا با فشار تا انگشتان پا بکشید و سپس همین مسیر را در برگشت تکرار کنید. فشاری که در ابتدا به پا وارد می‌کنید باید متعادل باشد و سپس به مرور زمان میزان این فشار افزایش یابد. می‌توانید انگشت شست خود را در این ناحیه به صورت دورانی نیز بچرخانید تا لوسیون اعمال شده به پاهایتان گرم‌تر شود. پس از آن می‌توانید پاها را از مچ شروع به چرخاندن کنید که این کار با هدف افزایش گردش خون و گرم شدن پاها انجام می‌شود، اما باید دقت کنید که به مفاصل و استخوان‌های پا آسیبی نرسانید.
مرحله چهارم
در علم پزشکی ثابت شده است که هر انگشت پا به صورت مستقیم توسط تارهای عصبی با مچ پا در ارتباط است که این تارهای عصبی در رفلکسولوژی ماساژ اهمیت فراوانی دارند. از آنجا که این تارهای عصبی در سراسر بدن کشیده شده و تا مغز پیش می‌روند پس نوعی کانال برای جریان دادن انرژی حیاتی در بدن هستند. شما می‌توانید با کشیدن انگشتان پا به سمت پایین این تارهای عصبی را گرم کرده و مسیرهای مسدود شده برای جریان یافتن انرژی حیاتی را باز کنید.
رفلکسولوژی صورت
گاهی افراد گمان می‌کنند که رفلکسولوژی ماساژ صرفا مخصوص پاها بوده و برای مابقی قسمت‌های بدن کارایی ندارد اما باید بدانید که رفلکسولوژی را می‌توان برای نواحی دیگری از بدن مانند صورت نیز انجام داد.
رفلکسولوژی صورت دقیقا بر همان اساس و اصولی عمل می‌کند که رفلکسولوژی پاها عمل می‌کند. یعنی هدف اعمال مقادیر متفاوت و مشخصی از فشار بر روی نواحی مختلف است تا با باز شدن کانال‌ها انرژی حیاتی در آن‌ها جریان یابد. رفلکسولوژی ماساژ برای صورت یک درمان غیرتهاجمی است که بر روی رفلکس‌ها کار کرده و با تحریک این نقاط به بهبود گردش خون و دفع سموم بدن کمک می‌کند. با افزایش گردش خون در صورت، میزان تولید کلاژن در پوست افزایش می‌یابد که همین امر سبب شادابی و طراوت پوست می‌شود. همچنین باز شدن کانال‌های جریان انرژی به درخشندگی و جوانتر شدن پوست کمک شایانی می‌کند. رفلکسولوژی ماساژ برای صورت جایگزین بسیار مناسبی برای بوتاکس است.
شاید بپرسید که چند جلسه رفلکسولوژی برای صورت لازم است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که تعیین دقیق تعداد جلسات بستگی به سن و نوع پوست شما دارد اما به طور کلی می‌توان گفت برای آنکه اثرات رفلکسولوژی روی صورت به خوبی مشاهده شود، حداقل به چهارجلسه نیاز است تا تفاوت ظاهری در چهره به خوبی مشهود شود.
رفلکسولوژی در بارداری
رفلکسولوژی ماساژ همانند دیگر روش‌های ماساژ در دوران بارداری ممنوع نیست و اگر تحت نظر پزشک و به وسیله یک رفلکسولوژیست حرفه‌ای انجام شود می‌تواند بسیار موثر و آرام‌بخش باشد. این روش ماساژ در دوران بارداری می‌تواند به کاهش درد و استرس کمک کند و علاوه بر آن، تنش‌های عصبی ناشی از بهم خوردن شدید تعادل هورمون‌های بدن را نیز فراهم کند.
در نظر داشته باشید که در طول این دوره برای دریافت رفلکسولوژی ماساژ باید سه ماهه اول بارداری را بگذرانید و سپس با پزشک خود در این باره مشورت کنید. قطعا تمام خانم‌های باردار در این دوران نگران سلامتی جنین خود هستند و قبل از هر روش درمانی نیاز به اطمینان خاطر یافتن از نظر حفظ سلامتی خودشان و جنین را دارند پس هنگامی که به یک مرکز ماساژ درمانی مراجعه می‌کنید از اینکه درمانگر شما دارای تخصص در زمینه ماساژ زنان باردار باشد مطمئن شوید. همچنین از رفلکسولوژیست تجربه کار با دیگر زنان باردار را جویا شوید تا به طور کلی با نحوه کار و مراحل رفلکسولوژی آشنا شوید.
رفلکسولوژی ماساژ نه تنها همانند دیگر روش‌های ماساژ به آرامش جسمی و روحی بدن کمک می‌کند، بلکه با باز کردن کانال‌های مسدود شده، به جریان یافتن انرژی حیاتی در بدن نیز کمک می‌کند. به عبارت دیگر از آنجا که هرکدام از ارگان‌های داخلی بدن به قسمتی از دست، پا و یا گوش مرتبط هستند، با اعمال فشار مناسب بر این نواحی کانال مسدود شده انرژی باز شده و جریان یافتن انرژی به بهبود عملکرد آن عضو کمک می‌کند. این روش به عنوان راهکاری برای درمان امراض داخلی گوناگون هم در طب سنتی و هم درعلم پزشکی نوین امروزی پذیرفته شده است. از طرف دیگر این روش درمانی نه تنها برای درمان بیماری‌ها در نواحی مذکور برای برای شادابی و طراوت بدن در نواحی خاصی مثل صورت نیز کاربرد دارد. همچنین اطمینان از نحوه عملکرد این روش باعث شده که حتی زنان باردار نیز بتوانند از رفلکسولوژی ماساژ برای کاهش میزان درد و استرس خود استفاده کنند.
